Danas je Ivanjdan, dan pletenja venčića i arhaičnih običaja

Pravoslavni vernici slave danas Ivanjdan, kao spomen na proroka Jovana Preteču i Krstitelja, koji je najavio Hristov dolazak.

Jovan se naziva Krstiteljem, jer je u reci Jordan krstio Gospoda Isusa Hrista, kao i Pretečom, jer je najavljivao dolazak Hristov i pozivao ljude na pokajanje. Na dan ovog velikog sveca praktikuju se i različiti običaji.

Uoči Ivanjdana (23. jun po starom, 7. jul po novom kalendaru), kada dan počinje da se skraćuje, a sunce po narodnom verovanju tri puta zaigra na nebu pre nego što počne da “silazi”, palile su se vatre na brdima ili na raskrsnicama puteva. Baklje su se iznosile na brda da bi se pomoglo božanstvu sunca da što duže ostane na nebu. Vatre imaju moć da zaštite od zla u od bolesti. Buktinje su se bacale preko stoke da bi bila zdrava i plodna.
Devojke su brale ivanjsko cveće, plele vence od bilja i nosile ih na glavi ili oko pojasa, pa su igrale u kolu oko vatre.

Mladići i devojke preskakali su vatru i izmišljali razne nestaluke i magijske igre s cvetovima. Kroz cvetne venčiće devojke su gledale momke koje žele da ih zavole.

Doskora se na Ivanjdan kupalo u rekama kako bi se oprale bolesti, kako bi reka odnela zle duhove i da bi se ojačalo zdravlje. Tada je bilo najbolje brati lekovito bilje.

Smatra se da ovaj obred vodi poreklo od obreda koji su u dalekoj prošlosti bili posvećeni božanstvu sunca i koji su se praznovali o letnjem solsticijumu (dugodnevici). Smatralo se da venčići ispleteni od ivanjskog cveća imaju lekovitu moć, pa su kroz venčić provlačena slabašna deca da bi bolje napredovala.

Tokom branja ivanjskog cveća, pevale su se obredne pesme:

Ivanjsko cveće, petrovsko,
zelenim polјem cvetalo;
Ivan je cveća nabrao,
majci u krilo metao,
a majka s krila na zemlјu.

***

Ivanjsko cveće petrovsko,
Ivan ga bere te bere,
majci ga meće u krilo,
a majka Petru na glavu.

Izvor: Detinjarije.com

Podeli tekst: